Câu Hỏi Thường Gặp Về Bệnh Do Vi-rút Corona 2019

 

Thông tin căn bản về vắc-xin (thuốc chích ngừa)

Hiện chúng ta vẫn đang tìm hiểu thêm về COVID-19 và vắc-xin. Nhưng ta biết chắc một điều: COVID-19 có thể làm bệnh nhân bị ốm nặng. Đa số những người đã chích vắc-xin không bị triệu chứng gì hoặc chỉ bị triệu chứng nhẹ.
COVID-19 là một chứng bệnh có thể gây tử vong, nhưng vắc-xin cho COVID-19 có thể ngăn ngừa được bệnh này .
Ngay cả nếu bệnh nhân không chết vì COVID-19, họ có khả năng bị ốm nặng và phải nằm bệnh viện nhiều ngày. Nhiều người tuy không phải nhập viện nhưng vẫn bị nhiều khó khăn sức khoẻ kéo dài đến mấy tháng sau. Hiện nay, chúng ta chưa biết rõ ảnh hưởng lâu dài của COVID-19 đến sức khoẻ ra sao. Vì vậy, hãy chích ngừa để tránh rủi ro.
Khi chích vắc-xin, quý vị không chỉ bảo vệ bản thân, mà còn bảo vệ cho gia đình, bạn bè, và những đồng nghiệp tại nơi làm việc bằng cách ngăn ngừa không để họ bị lây COVID-19 từ mình.
Càng nhiều người được chích ngừa, ta sẽ càng nhanh chóng ngăn chặn được đại dịch này để mọi người trở lại được cuộc sống bình thường.

Vắc-xin (thuốc ngừa) cho COVID-19 đưa một thành phần nhỏ của vi-rút vào cơ thể để “huấn luyện” hệ thống miễn dịch trong người chống lại vi-rút COVID-19. Vắc-xin không hề tiêm vi-rút vào người.

Không. Các vắc-xin cho COVID-19 đều không chứa vi-rút gây ra COVID-19. Do đó, quý vị không thể bị nhiễm COVID-19 vì vắc-xin.

Những vắc-xin được phê chuẩn đã được kiểm nghiệm với hàng chục ngàn người. Hơn 15 triệu người Mỹ đã được chích một hoặc cả hai liều.
Những vắc-xin này đều an toàn và có hiệu quả.
Nhiều người không bị tác động phụ gì sau khi chích vắc-xin.
Một số người bị triệu chứng nhẹ sau khi chích vắc-xin, nhưng chỉ một, hai ngày sau là khỏi.
Hiện chúng ta không rõ vắc-xin có tác động phụ lâu dài nào không. Ngược lại, ta biết chắc chắn rằng nhiều người bị các khó khăn sức khỏe lâu dài sau khi nhiễm COVID-19.

Tại Mỹ, hiện nay có 2 vắc-xin đã được phê chuẩn để dùng trong trường hợp khẩn cấp.
Vắc-xin của Pfizer và Moderna đều cần chích hai lần để có hiệu quả toàn vẹn.
Trong tương lai gần đây, có thể sẽ có các vắc-xin khác được phê chuẩn.

Quý vị đợi càng lâu thì khả năng bị nhiễm COVID-19 càng cao. Hơn nữa, không có điều gì bảo đảm rằng những vắc-xin sau này sẽ tốt hơn hoặc an toàn hơn hai vắc-xin đã được phê chuẩn.

Vắc-xin vẫn có khả năng ngăn ngừa những biến thể mới vì các biến thể chứa thành phần tương tự như thể cũ. Tuy nhiên, chúng ta vẫn tiếp tục tìm hiểu thêm về vi-rút này và vắc-xin. Nếu quý vị lo ngại, đây là lý do những ai đã chích ngừa vẫn nên tiếp tục đeo khẩu trang và cách ly giao tiếp xã hội.

Hiện chúng ta chưa biết rõ. Những vắc-xin này mới được tạo ra nên cần thời gian để xác định hiệu quả miễn dịch của chúng tồn tại được bao lâu.

Tác động phụ thông thường nhất là chỗ chích bị đau nhức. Đa số mọi người bị đau nhẹ trong vòng 1 đến 2 ngày.
Các tác động phụ khác như bị sốt, lạnh giá, nhức đầu, cơ bắp nhức mỏi, hoặc cảm giác mệt mỏi, thường kéo dài 1 đến 2 ngày. Những triệu chứng này thường rất nhẹ. Tuy nhiên, một số người có thể cần nghỉ dưỡng một hai ngày.
Những triệu chứng như bị phát ban, buồn nôn, nôn mửa, và tiêu chảy rất hiếm khi xảy ra.

Hiện chúng tôi không có dữ liệu về vắc-xin và phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú. Đến thời điểm này, chúng tôi thấy có vẻ an toàn. Quý vị nên tham khảo với bác sĩ của mình để cân nhắc những lợi điểm và nguy cơ của vắc-xin so với chứng COVID-19.

Có, vắc-xin an toàn cho những trường hợp này. Những người bị bệnh kinh niên có tỷ lệ tử vong vì COVID-19 cao hơn người không bị. Do đó họ là một trong những nhóm được ưu tiên nhận vắc-xin.

Quý vị vẫn an toàn chích vắc-xin được. Các nhân viên y tế có thể giữ quý vị lại khoảng 30 phút sau khi chích để theo dõi tình hình sức khoẻ cho chắc.

Quý vị không nên chích vắc-xin nếu từng bị phản ứng dị ứng nặng như bị sốc mẫn cảm (anaphylaxis, mồm và cổ họng bị sưng gây khó thở) khi nhận vắc-xin cho COVID-19 hoặc loại hóa chất polyethylene glycol (PEG) hay polysorbate.
Nếu từng dị ứng nặng với các loại vắc-xin khác, quý vị nên tham khảo với bác sĩ của mình để quyết định có nên chích ngừa COVID-19 không.
Quý vị vẫn có thể chích vắc-xin cho COVID-19 nếu bị những tác động phụ thông thường như đau nhức, sốt hoặc giá lạnh, nhức mỏi cơ bắp, nhức đầu, hoặc buồn nôn từ vắc-xin cho COVID-19 hoặc các vắc-xin khác.

Hiện nay, mọi người dân Mỹ được chích vắc-xin miễn phí. Cả những ai không có tiền trả phí hành chính cũng có quyền được vắc-xin.

Hiện nay, không ai bị bắt buộc phải chích vắc-xin. Trong tương lai, có thể các công sở sẽ bắt nhân viên phải chích ngừa trước khi quay lại làm việc. Do đó, quý vị có quyền lựa chọn.
Chúng tôi khuyến khích quý vị tìm hiểu thêm về những rủi ro và nguy cơ của COVID-19 cùng mức hữu hiệu và các tác động phụ của vắc-xin. Hiểu biết nhiều hơn giúp chúng ta có lựa chọn tốt hơn.
Vắc-xin sẽ bảo vệ quý vị và gia đình từ COVID-19. Thật đáng tiếc nếu quý vị hoặc người thân bị bệnh nặng hoặc tử vong vì COVID-19 khi có thể ngăn ngừa được.

Trên lý thuyết, việc này có thể xảy ra. Vắc-xin giúp ngăn không cho vi-rút vào sâu trong cơ thể, nhưng có thể nó không ngăn được vi-rút vào mồm hoặc mũi. Đó là lý do quý vị nên tiếp tục đeo khẩu trong và cách ly giao tiếp xã hội.
Tôi không muốn chích vắc-xin vì họ quá hấp tấp trong việc kiểm nghiệm và ta không biết nó có nguy hiểm hay không.
Đúng là Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (The Food and Drug Administration) đã rút ngắn quá trình phê chuẩn. Tuy vậy, quy trình kiểm nghiệm cho vắc-xin vẫn khắt khe và nghiêm ngặt như cho mọi loại thuốc khác. Những kết quả nghiên cứu về mức hiệu quả và an toàn của vắc-xin đều là thông tin xác thực.

Đa số mọi người bị triệu chứng nhẹ trong 1 đến 2 ngày. Một số bị tác động phụ nặng hơn, phải nghỉ dưỡng 1 đến 2 ngày. Ngược lại, bị COVID-19 có thể làm quý vị bị bệnh nặng trong thời gian rất dài.
Nếu có vắc-xin vẫn có thể bị COVID-19, tại sao tôi phải chịu rủi ro đi chích ngừa?
Trên thực tế, phần đông những ai đã chích vắc-xin sẽ không bị nhiễm COVID-19. Một số rất nhỏ có thể bị COVID-19 sau khi chích ngừa, nhưng vắc-xin sẽ giảm nguy cơ bị bệnh nặng.

Quý vị cần cân nhắc hai điều: Nếu đợi thì nguy cơ bị COVID-19 khá cao, còn nếu chích ngừa thì khả năng bị tác động phụ rất thấp. Trong quá trình kiểm nghiệm, mỗi loại vắc-xin đã có 30 đến 40 ngàn người được thử. Hàng triệu người đã chích vắc-xin mà không bị vấn đề gì đáng kể.

Dù quý vị chỉ bị COVID-19 nhẹ, hiện nay giới y học vẫn chưa biết rõ bệnh này có ảnh hưởng lâu dài thế nào đến sức khoẻ. Quý vị cần cân nhắc giữa điều đó và những tác động lâu dài của vắc-xin mà hiện ta chưa nắm chắc. Đồng thời, chúng ta vẫn không biết những người bị COVID-19 rồi khỏi bệnh có bị lại được không. Đã có những trường hợp bệnh nhân đã khỏi rồi lại bị nhiễm lần nữa.

 Thứ tự ưu tiên cho vắc-xin 

Hiện nay, số lượng vắc-xin chưa có đủ nên chính phủ phải quyết định ai sẽ được ưu tiên. Số người đã chích ngừa và mức sản xuất vắc-xin càng gia tăng, thời gian chờ đợi càng ngắn lại.

Những người có nguy cơ bị COVID-19 cao nhất hoặc đang bị chứng bệnh này trong tình trạng hiểm nghèo sẽ được ưu tiên. Mỗi tiểu bang có danh sách riêng. Thứ tự thông thường là:
Những nhân viên y tế và những người sống trong các cơ sở chăm sóc lâu dài như viện dưỡng lão
Những nhân viên thiết yếu (essential worker) như lính cứu hỏa, cảnh sát, người làm việc trong các ngành liên quan đến thực phẩm và nông nghiệp, sản xuất, siêu thị, vận tải công cộng, và lãnh vực giáo dục
Những người từ 75 tuổi trở lên và đang sống tại tư gia Những người 16-74 tuổi có vấn đề sức khoẻ làm gia tăng nguy cơ bị nhiễm COVID-19
Những nhân viên thiết yếu khác trong các lãnh vực như vận tải và hậu cần, phục vụ thức ăn, xây cất, tài chính, công nghệ thông tin, truyền thông, năng lượng, luật pháp, phương tiện truyền thông, an ninh công cộng, và sức khỏe cộng đồng

Quý vị nên tiếp tục đeo khẩu trang, cách xa người khác ít nhất 6 feet, tránh đến những nơi đông người hoặc kém thông gió, và rửa tay thường xuyên

Trước đây, tuy chính phủ liên bang có khởi động chương trình sản xuất vắc-xin nhanh chóng, họ không có kế hoạch để phân phối; mỗi tiểu bang phải tự lo. Hiện nay, chính phủ liên bang đã lên kế hoạch và các tiểu bang dần sẽ tuân theo. Mong rằng nhờ đó, việc chích ngừa sẽ dễ dàng hơn cho mọi người.
Vắc-xin cần được trữ với nhiệt độ cực lạnh. Do đó, việc phân phối đến những trung tâm y tế đòi hỏi kế hoạch rất tỉ mỉ về cách chuyên chở, lưu trữ, và cung cấp cho người dân.

Cảnh giác trong giai đoạn chích vắc-xin  

Không. Đối với loại vắc-xin cần chích 2 lần, quý vị có thể phải đợi 1-2 tuần sau lần chích thứ 2 mới có miễn dịch.

Có. Chỉ khoảng nửa số người có miễn dịch COVID-19 sau khi chích mũi đầu tiên. Quý vị vẫn cần đeo khẩu trang, cách xa người khác ít nhất 6 feet, tránh tụ tập trong nhà với những người không sống chung với mình, và rửa tay thường xuyên sau lần chích thứ nhất.

Có. Vắc-xin có mức hữu hiệu 90-95%. Đó có nghĩa là trong 100 người đã chích ngừa, khoảng 5-10 người không có miễn dịch. Quý vị không thể biết được mình có đứng trong số đó hay không. Đồng thời, với sự xuất hiện của các biến thể mới của COVID-19, chúng ta chưa rõ vắc-xin có hữu hiệu với chúng hay không. Vì vậy, để giữ an toàn, hãy tiếp tục đeo khẩu trang, cách xa người khác ít nhất 6 feet, tránh tụ tập trong nhà với những người không sống chung với mình, và rửa tay thường xuyên.

Cách chích ngừa (tại đâu và cách nào)

Các nguồn thông tin: 

  1. Nếu quý vị là nhân viên y tế hoặc nhân viên thiết yếu, hãy hỏi các đơn vị quản lý về kế hoạch chích ngừa của công ty.

  2. Hỏi bác sĩ của mình.

Hỏi sở y tế tại quận hạt của mình. Vào trang mạng của quận hạt để điền đơn đăng ký hoặc gọi số ghi trong đó để ghi tên vào danh sách chờ đợi cho vắc-xin.